Ӗнер пирӗн республикӑра тата тепӗр фельдшерпа акушер пункчӗ уҫӑлнӑ. Хӑвӑрт мелпе ҫӗкленекен ҫак ҫурта Шӑмӑршӑ районӗнчи Чӑваш Патирек ялӗнче уҫнӑ. Хӗрлӗ хӑйӑва касма Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин та хутшӑннӑ. Ҫӗнӗ ФАП уҫнине пысӑк шайри тӳре-шара ырланӑ, медицина пулӑшӑвӗ илме ҫынсене ҫывӑх пултӑр тесен республика правительстви ҫине тӑнине палӑртнӑ.
Аса илтеретпӗр, хӑвӑрт ҫӗкленекен ФАПсене юлашки 2,5 ҫулта Чӑваш Енре 100 пункт уҫнӑ. Кун пирки ЧР Элтеперӗ ятарлӑ хушу та кӑларнӑччӗ. 2018 ҫул тӗлне тата тепӗр аллӑ хута ямалла, вӗсенчен 24-шне кӑҫал ӗҫлеттерсе яма палӑртнӑ. Хальхи вӑхӑтра пирӗн республикӑра 525 фельдшерпа акушер пункчӗ ӗҫлет. Чӑваш Патирекри тухтӑр ҫурчӗ 450-а яхӑн ҫынна пӑхса тӑрӗ.
Чӑваш Енре сыснасен Африка мурӗ сарӑласран карантин йышӑннӑ. Кун пирки республикӑн Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер 490-мӗш номерлӗ хушу кӑларнӑ.
Эпизоотилле хӑрушлӑх пысӑк пулнӑран Улатӑр районӗнчи Березовая Поляна тата Сӑрҫи Майданӗ, Пӑрачкав районӗнчи Любимовка, Сыреҫ ялӗсене пӗрремӗш зонӑна кӗртнӗ. Хӑрушлӑхлӑ вырӑнсенчи Улатӑр тата Пӑрачкав районӗсенчи маларах асӑннӑ территорисемсӗр пуҫне ыттисем, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Комсомольски, Шӑмӑршӑ районӗ, Ҫӗмӗрле районӗ, Улатӑр, Пӑрачкав хулисем эпизоотилле иккӗмӗш зонӑра шутланаҫҫӗ. Эпизоотилле зонӑри сыснасене пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна турттарса кайма та, пусма та юрамасть. Хӑрушлӑхлӑ пӗрремӗш зонӑра сысна ашне те сутма чарнӑ.
ЧР Правительстви мура пӗтерес тӗлӗшпе 687 пин тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ.
Чӑваш Енри вӑрмансенче Африка мурӗнчен вилнӗ хир сыснисен виллисене тупнине пула ҫак чӗрчунсене сунарҫӑсен те тытма юрамӗ.
Ку чару Улатӑрпа Пӑрачкав районӗсене пырса тивет. Хушӑва Чӑваш Енӗн праивтельстви шайӗнчех хатӗрленӗ. Ӗҫлӗ хута ЧР Министрсен Кабинечӗн Пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Владимир Аврелькин ӗнер алӑ пуснӑ.
Аса илтеретпӗр, пилӗк чӗрчуна «Сӑрҫи» заповедникре асӑрханӑ. Хир сыснисен виллисене ҫунтарса янӑ, виҫӗ метр тарӑнӑшне пытарнӑ.
Инфекци радиусне палӑртнӑ хыҫҫӑн пӗрремӗш зонӑна Улатӑр районӗнчи Березовая Поляна тата Сӑрҫи Майданӗ, Пӑрачкав районӗнчи Любимовка, Сыреҫ ялӗсем кӗнӗ. Иккӗмӗш зонӑра — Улатӑр, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Комсомольски, Пӑрачкав, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле районӗсем, Улатӑр тата Ҫӗмӗрле хулисем.
Ҫӗмӗрлери учительсен хорӗ Пӗтӗм тӗнчери «Созвездие — 2016» (чӑв. Ҫӑлтӑр ушкӑнӗ) телекурав конкурсӗнче палӑрнӑ. Ӑмӑрту ҫак кунсенче Шупашкарта иртнӗ. РФ Культура министерстви, Гнесинсем ячӗллӗ Раҫҫейӗн музыка академийӗ, Раҫҫейӗн композиторсен пӗрлешӗвӗ, П.И. Чайковский ячӗллӗ Мускаври патшалӑх консерваторийӗ ирттернӗ ҫак ӑмӑртӑва хамӑр ҫӗршыври 70 регионтан, ҫавӑн пекех Беларуҫран, Казахстанран, Украинӑран хутшӑннӑ.
Ҫӗмӗрлесен хорне вырӑнти ача-пӑча 1-мӗш ӳнер шкулӗн преподавателӗ Т.В. Вишневская ертсе пынӑ. Ушкӑн «Репертуар Аллы Пугачёвой» (чӑв. Алла Пугачева репертуарӗ) номинацире «Песня о любви» юрра шӑрантарнӑ. Ҫӗмӗрлесем II степеньлӗ лауреат пулса тӑнӑ.
Авӑн уйӑхӗн вӗҫӗнче Елчӗк, Комсомольски, Шӑмӑршӑ, Патӑрьел районӗсенчи вӗрентекенсен хорӗсем республикӑн Вӗренӳ тата Культура министерствисем йӗркеленӗ конкурсӑн зонӑри тапхӑрне хутшӑннӑччӗ.
Нумаях пулмасть «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗнче тӗлпулу иртнӗ. Унта пухӑннисем хурӑн хуппи ҫирӗп пулни пирки калаҫнӑ. Ку ӗҫпе ӗлӗкех аппаланнӑ.
Хурӑн хуппинчен мӗн те пулин ӑсталас енӗпе иртнӗ мероприятие Шупашкарти ача-пӑча пултарулӑх центрӗн педагогӗ Надежда Степанова ертсе пынӑ. Чи малтанах вӑл пухӑннисене ачасем ӑсталанӑ ӗҫсене кӑтартнӑ. Унтан хурӑн хуппинчен илемлӗ картинӑсем ӑсталама вӗреннӗ. Ӑсталӑх класне аслисем те, ачасем те хаваспах хутшӑннӑ.
Ӑсталӑх класӗнче хурӑн хуппинчен сулӑ, амулет, кулон та хатӗрленӗ. Ӗлӗкхи ӗҫпе аппаланни ҫынсен кӑмӑлне хӑпартнӑ.
Ольга Антипова вара хӑйӗн ӗҫӗсемпе паллаштарнӑ. Вӑл пултарулӑх конкурсӗсенче пӗрре мар ҫӗнтернӗ. Ольга пухӑннисен ыйтӑвӗсене хаваспах хуравланӑ.
2015 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 2-мӗшӗнче ҫул хӗррипе пыракан ҫемье ҫине машина кӗрсе кайни пирки нумай калаҫрӗҫ. Ун чухне 28 ҫулти водитель пилӗк ҫынна ҫапса хӑварнӑ, вӗсенчен пӗри, ача, ҫеҫ чӗрӗ юлнӑ.
Водитель урӑ пулман. Вӑл малта пыракан машинӑран иртсе каяс тесе тухнӑ. Анчах руле итлеттереймен – ҫынсем ҫине кӗрсе кайнӑ.
Ун чухне 66-ри хӗрарӑм, унӑн 38 ҫулти ывӑлӗ, 3 ҫулти мӑнукӗ ҫавӑнтах вилнӗ. 34 ҫулти хӗрарӑма тата 7-ри арҫын ачана пульницӑна илсе ҫитернӗ. Анчах, шел те, хӗрарӑм тӑна кӗмесӗрех вилнӗ.
Водитель судпа унччен те айӑпланнӑ-мӗн. 2007 ҫулта та вӑл ҫын ҫине кӗрсе кайнӑ. Аварире лешӗ вилнӗ. Халӗ суд ӑна йӗплӗ пралук леш енне 8 ҫуллӑха ӑсатма йышӑннӑ.
Ҫутҫанталӑкӑн хӑйӗн саккунӗ те кӗр енне пушшех те ун кӑмӑлне пӗлсе ҫитерме йывӑр. Республикӑри хӑш-пӗр хуҫалӑхра халӗ ҫӗрулми кӑлараҫҫӗ. Ҫанталӑк ҫумӑрлӑрах тӑнине кура копалкӑпа та кӑлараҫҫӗ, ҫавна май пуҫтарма ҫынсене илсе тухаҫҫӗ. Хальлӗхе мӗнпур лаптӑкӑн ҫуррине кӑна кӑларма ӗлкӗрнӗ-ха. Хирте 47 комбайнпа 73 копалка ӗҫлет.
Красноармейски районӗнче вӑрлӑхшӑн ӳстернӗ куккуруса вырса тӗшӗлеме тухнӑ. Ҫак культурӑна ытти ҫӗрте те, сӑмахран, Вӑрнар, Шупашкар районӗсенче, акса хӑварнисем пур.
Кӗрхисене акасси те малалла пырать. Иртнӗ уйӑхӑн 30-мӗшӗ тӗлне палӑртнин 93,9 процентне ҫӗннӗ. Планпа пӑхнине Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Хӗрлӗ Чутай, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗрпӳ, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле, Етӗрне, Елчӗк районӗсенче пӗтернӗ.
Шӑматкун Елчӗк, Комсомольски, Шӑмӑршӑ, Патӑрьел районӗсенчи вӗрентекенсем харӑс тӑрса юрланӑ. Конкурса республикӑн Вӗренӳ тата Культура министерствисем педагогсен хор ӳнерне аталантарас тӗллевпе йӗркеленӗ. Ӑмӑртӑвӑн зонӑри тапхӑрӗнче муниципалитетсенчи пӗрлештернӗ ушкӑнсем тупӑшнӑ.
Республикӑн кантӑр енчи районӗсенчи конкурсра Патӑрьел районӗнчи педагогсен пӗрлештернӗ хорӗ «Чи лайӑх хор» номинацире ҫӗнтернӗ, Елчӗк районӗнчи — «Наци йӑли-йӗркине упрасси» номинацире.
Репертуар анлӑ пулнӑ. Хорпа юрлама суйланӑ произведенисене вӗрентекенсен хорӗсем икӗ, виҫӗ сасӑпа янӑратнӑ. Лайӑх енчен палӑрнисен республикӑри конкурсра хӑйсен пултарулӑхне кӑтартса пама тивнине кура репетицисем те тӑтӑшах ирттерӗҫ.
Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ пуҫланиччен республикӑри пур шкулӑн та алӑк уҫма хатӗрленмелле. Анчах кӑҫал икӗ пӗлӳ ҫурчӗ ачасене йышӑнма хатӗр мар.
Чӑваш Енре 999 вӗренӳ учрежденийӗ ӗҫлет. Вӗсенчен 99 проценчӗ юсав ӗҫӗсене вӗҫленӗ. Икӗ шкулта вара – Шӑмӑршӑ районӗнчи Пӑчӑрлӑ Пашьелти пӗлӳ ҫурчӗ тата Ҫӗмӗрлери 2-мӗш шкул – ачасене йышӑнма хатӗр мар. Ҫавна май ачасене ҫывӑхри шкулсене автобуспа илсе ҫӳрӗҫ.
ЧР Правительствинче иртнӗ канашлура ачасен апатланӑвӗ пирки те калаҫнӑ. Пур шкулта та апатлану пур. Ялсенчи шкулсенче апатланнӑшӑн нумай тӳлемелле мар – 16-25 тенкӗ. Хулара вара ачан ҫинӗшӗн 40-60 тенкӗ кӑларса хумалла. Хальлӗхе хаксене ӳстересси пирки калаҫмаҫҫӗ.
Республикӑри пур шкулта та ачасене тӳлевсӗр учебниксемпе тата пособисемпе тивӗҫтернӗ.
Шупашкарта пурӑнакан Андрей Молоков скульптор хӑйӗн ӗҫӗсемпе вӗҫӗмех тӗлӗнтерсе тӑнине эпир маларах та пӗлтернӗччӗ.
Шупашкарти «Ашмарин урамӗ» чарӑнуран Кӳкеҫ еннелле кайнӑ ҫул ҫинчи ҫул ҫавринче «Уйӑх ҫинчи хӗр» палӑк нумаях пулмасть ҫӗнӗрен ҫӗкленчӗ. Чӑваш эпосӗнчи ҫав сӑнар пӗлтӗр пӗчченех тӑнӑ пулсан кӑҫал скульптор ӑна каччипе Асанпа тата Пинеслуна (Уйӑх ҫине лекнӗ пикене ҫапла чӗннӗ) тухатнӑ амаҫури амӑшӗпе пуянлатма шутланине пӗлтернӗччӗ. Палӑк ҫӳллӗшӗ та халӗ самай пысӑк — 6 метра яхӑн. Ку кӳлепене Андрей Молоков улӑмран тунӑччӗ.
Халӗ тата вӑл Шӑмӑршӑри «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗнче экомамӑкран «Вӑрман амӑшӗ» хӑпартса лартнӑ. Алли ҫинче вӑл кайӑк тытса тӑрать, ури патӗнче кашкӑр вырӑн тупнӑ.
Виҫӗ метрлӑ палӑка скульптор икӗ уйӑха яхӑн ӑсталанӑ, 100-е яхӑн килограмм экомамӑк пӗтернӗ.
+0.3 °C